Rozmnażanie gołębi

Popędem seksulanym wszystkich zwierząt steruje rejestrowane przez oko światło dzienne, impulsy nerwowe biegną od oka do znadującej się w głowie przysadki mózgowej - gruczołu wydzielania wewnętrznego. Gołębia przysadka ma wielkość główki od szpilki, waży ok. 5mg. Hormony wytwarzane są w płacie przednim i w tylnym przysadki wśród nich jest hormon folikulotropowy (FSH), stymulujący wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego, u samców pobudza on spermatogenezę i powiększa męskie gruczoły płciowe.

Innym jest hormon luteinizujący (LH), podtzrymujący jajeczkowanie i produkcję progesteronu, dalej mamy prolaktynę (PRL), wyzwalający popęd lęgowy i produkcję ptasiego mleczka oraz oksytocynę (ATC) i wazotocynę (AVT), które pobudzają składanie jaj. Jądra samców wytwarzają testosteron, jego produkcja pobudza do działania nasieniowody, co prowadzi do wzrostu popędu. U samic jajniki pobudzane są przez hormon FSH, jajnik wytwarza folikulinę - hormon płciowy i wydzielą ją do organizmu, co wzbudza popęd. Dchodzi do zapłodnienia i złożenia jaj z którym wiąże się podwyższenie we krwi zawartości wapnia, fosforu, białka i glukozy. Wątroba powiększa się o ok. 60% (z 7 do 11g). To dzięki hornonom samce są przygotowani do wysiadywania jaj, które trwa od 18 do 20 dni.

Od 10 dnia wysiadywania zaczyna się produkcja ptasiego mleczka - jedyne pożywienie piskląt przez pierwsze dni po przyjściu na świat, podczas karmienia popęd seksulany spada do zera. W drugim tygodniu produkcja ptasiego mleczka spada i młode dostają coraz więcej twardego pokarmu, poziom hormonów zmienia się na tyle, że ptaki są skłonne do zalotów i następnego lęgu. Po około 14 do 20 dni po wykluciu się młodych z pierwszego lęgu pojawiają się w gnieździe nowe jaja. Pojawia się również silne ukrwienie mięsni klatki piersiowej na grzebieniu mostka wolnym od piór - ogrzewają pisklaki. Mięsnie mają wyraźnie ciemnoczerwony kolor. W gołębniku pojawia się ptasi puder, nogi gołębi stają się ciepłe i mocno zaczerwienione

Temperatura ciała ptaków jest znacznie wyższa niż temperatura ciała ssaków - waha się między 40,5 - 42,6 stopni Celsjusza, przeciętnie wynosi ok.41,9. Dzięki bezpośredniemu kontaktowi z mięśniami piersiowymi jaja są wysiadywane w stałej temp. 41,5 stopni Celsjusza.

Kiedy zaczynamy parować gołębie postarajmy się wygospodarować nieco więcej czasu. Gdy umieścimy razem gotowe do zalotów ptaki - samczyki zaczną intenstwnie gruchać, krążą wokół samiczki. Gdy zaloty kawalera jej się podobają kiwa potakująco główką (jeśli nie, trzyma się jak najdalej od zalotnika). Samczyk też potakuje i stroszy pióra na szyi. Gdy samiczka jest dalej zainteresowana to kiwając głową prostuje szyję i stroszy na niej pióra - skrzydła są nieco odchylone od tułowia.

Drobi kroczkami albo podbiega do samca, gołąb stroszy się, grucha, zamiata ogonem podłogę. Na koniec "narzeczeni" obrażają się nawzajem, samczyk zbliża się do samiczki z szeroko otwartym dziobem - gołębie całują się. Co jakiś czas ptaki dotykają głową skrzydeł, gołębica wkłada swój dziób w otwarty dziób partnera. Ptaki potrząsają głowami, wykonują charakterystyczne ruchy, które obserwujemy też podczas karmienia piskląt. Połączone głowy poruszają się szybko w płąszczyźnie pionowej i poziomej. Jeśli podniecenie nie osiągnęło wystarczajacego stopnia, samiec krąży wokół samicy i wciąż dotyka dziobem skrzydła jakby je czyścił, samica nakłania do pocałunków.

Gdy gołąb nie jest gotowy, samica dziobie go wielokrotnie leciutko w okolicach jego dzioba i oczu, ażsamiec otworzy dziób. Jest to gra wstępna przed kopulacją, powtarza sie dopóki samica nie przysiądzie na podłodze - siedzi bez ruchu z lekko uniesionym ogonem. Gołąb wchodzi na nią bijąc przy tym skrzydłami dla zachowania równowagi - następuje akt kopulacji.

Jeśli dochodzi do tego na wolnej przestrzeni, gołąb wzlatuje potem w górę, bijąc skrzydłami, zarazpotem leci samica. Okrążąją kilkakrotnie gołębnik, jeśli akt odbywa się w celi gniazdowej , samczyk sfruwa na podłogę gołębnika, aby wrócić do swojej celi, kładzie się w misce lęgowej pochyla głowę wabiąc samiczkę wołaniem. Przez natępne dni ptaki budują gniazdo, dziesiątego i dwunastego dnia samiczka złoży dwa jaja, rozpoczyną się lęg. U młodszych gołębic moment złożenia jaj może przesunąć się o kilka dni.

Tkanki zwierząt zbudowane są z komórek i substancji międzykomórkowych, pojedyńcze komórki otoczone są błoną komórkową. W komórkach znajduje się protoplazma - z cytoplazmy i jądra komórkowego. W jądrze znajduje się jąderko i chromosomy - ich kształt i wielkość są różne. W choromosomach są geny, w genach są nośniki informacji dotyczące dziedziczenia to cząsteczki kwasu dezoksyrybonukleinowego utworzone z par neukleotydów - wpływają na wykształcenie konkretnych cech ciała. Zestawienie:

• ilość komórek ciała gołębia: ok. 10 miliardów
• ilość chromosomów w jdnej komórceL 80 (40 par chromosomów)
• ilość genów w chromosomie: około 100 000
• ilość cząsteczek kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA) w genie: około 10-20 milionów.
• ilość par nukleotydów (zwanych również parami bazowymi) w cząsteczce DNA: około 300 000

Każdej hodowli towarzyszy element ryzyka. Komórki płciowe (rozrodcze, gamety) - plemniki i komórki zawierają po połowie chromosomów obecnych w normalnej komórce. Podczas aktu płciowego spermatozoid i kmórka jajowa łączą się w wyniku czeho powstaje zarodek. Dochodzi do podziału redukcyjnego chromosomów (każda komórka rozrodcza zawiera tylko połowę wyjściowej liczby chromosomów). Nie oznacza to jednak że chromosomy odziedziczone po matce i ojcu podzielą się po połowie - w komórce płciowej może być od 0 do 100% chromosomów odziedziczoneych po jednym z rodziców.

Podczas zapłodnienia wiele miliardów par nukleotydów decyduje o cechach zewnętrznych i wewnętrznych nowo powstającego organizmu. Ilość genetycznie aktywnych substancji przerasta możliwośći naszej wyobraźni - 50% materiału genetycznego pochodzi od ojca a drugie 50% od matki to nie jest tak że po dziadkach dziedziczymy cztery razy po 25%. Ilość materiału genetycznego jednego z dziadków, dziedziczone przez wnuka może wahać się od 0% do 50%. Możliwości przemieszania materiału genetycznego przy powstawaniu komórek przycyniają się do tego że w znacznym stopniu rodzeństwo może różni się swoimi cechami. Dlatego też próbuje się w tzw. kojarzeniu na linię zminejszyć negatywne odchylenia od rasowej normy i umocnić pozytywne cechy przez selekcję.

Jeśli dana rasa hodowana jest od lat, w weilu pokoleniach gołębi wciąż rodzą się osobniki dobrej lub podobnej jakości o tym samym wyglądzie i tych samych cechach. Prawdopodobieństwo że ich potomstwo odziedziczy te same cechy jest wtedy bardzo wysokie. Liczba potomstwa mającego pożądane cechy w obrębie danej rasy może być bardzo różna, często nieliczne ptaki spełniają nasze wymagania. Jeśli chcemy osiągnąć postęp w hodowli - niezbędna jest ostra selekcja.

Te pojęcia odnoszą się do jakiejś konkretnej cechy zewnętrznej zwierzęcia, m in: do barwy upierzenia, lokacjii kolorów, barwy koronki albo koloru palców. Gdy gołąb dzidziczy skłonność do koloru niebieskiego nakrapianego na piórach zarówno po matce o ojcu - to jest to dziedziczenie czyste. Gdy gołąb diedziczy tę skłonność tylko po jednym z rodziców, a po drugim skłonność do niebieskiego to sam będzie niebieski nakrapiany - ale w drodze dziedziczenia mieszanego, bo cecha nakrapiania dominuje w wyglądzie zewnętrznym nad cechą niebieską. Jeśli u pary, ktora w dziedziczeniu mieszanym odziedziczyła kolor niebieski nakrapiany od jednego z rodziców, spotkają się skłonności do koloru niebieskiego - młode będzie miało czysto odziedziczone niebieskie upierzenie.

Dominujące są wszystkie te cechy, które w dziedziczności mieszanej określają zewnętrzny wygląd. Kiedy kojarzymy ptaka o czysto dziedziczonej czarnej barwie z ptakiem o czysto dziedziczonej niebieskiej barwie - potomstwo takiej pary będzie czarne, gdyż czarny kolor dominuje nad niebieskim (1 prawo Mendla). Dopiero przy potomstwie czrnej parki, której czarny kolor jest owocem dziedziczenia mieszanego, może wystąpić ponownie kolor niebieski, kiedy podczas zapłodnienia pojawiły się skłonności do niebieskiego. Niebieski w stosunku do czarnego cechą recesywną.

Kiedy skojarzymy potomstwo niebieskie nakrapiane rodziców, którzy mieli barwy niebieską nakrapianą o niebieską to otrzymamy potomstwo nakrapiane i niebieskie w stosunku 3:1. Stosunek 3:1 jest uzależniony od odpowiednio dużej liczby skojarzeń i tym bardziej przypadkowy, im mniejsza jest ich reczywista ilość (2 prawo Mendla). Należy wiedzieć, że kolor czerwony występuje w wersji dominującej jak i recesywnej.

Przez wiele lat uważano że czerwień u ras lotnych jest recesywna, zaś u pocztowych - dominująca - to nieprawda. U pocztowych występuje zarówno dominujący jak i recesywny kolor czerwony. Recesywne czerwone gołębie są wyraźnie jednokolorowe od dzioba do końca ogona, a te z dominującą czerwienią mają popielato-szare końcówki skrzydeł i ogony. Z dziedziczeniem pośrednim mamy do czynienia kiedy dwie cechy są równie silnie. Tak mieszają się się kolory, dające w rezultacie efekt szpakowaty, wielkość ciała jest też dziedziczona pośrednio. Potomstwo pary rozpłodowej, w której jeden z partnerów jest duży, drugi mały - często będzie średniej wielkości - nie jest to jednak regułą ponieważ o tym jaka będzie wielkość ciała gołębia decyduje wiele genów.

3 prawo Mendla mówi, że wszystkie skłonności dziedziczne dziedziczone są niezależnie od siebie. Cechy występujące u jednej rasy mogą zostać przeniesione na inną rasę. Cały czas spotyka się hodowców, którzy chcą w obrębie jednej rasy wprowadzić nowe kolory lub ich odcienie przez krzyżowanie i selekcję. Wprowadzenie do hodowli nowych jakościowo cech, udaję się w niewielu pokoleniach, gdyż cechy te są dziedziczone tylko przez nieliczne chromosomy.

Cechy, których występowanie można określić krótko: "tak" lub "nie" nazywamy cechami jakościowymi. To m. in.: umaszczenie, kolorowe plamy, kolor palców, koronka, kołnierz, łapcie, nakrapianie, kolor oka, kolor tęczówki i łap. Nośnikami skłonności dziedzicznych tych cech są z reguły jeden lub najwyżej kilka chromosomów. Kiedy znamy pewne genetyczne cechy danego gołębia rozpłodowego, możemy przewidzieć wygląd potomstwa. O cechach ilościowych mówimy, gdy można je przedstawić za pomocą jakiejś miary. To masa zwierzęcia, długość dzioba i łap, rozpiętość skrzydeł i ich wzajemne położenie względem siebie (rozstaw). Na cechy te wpływa wiele genów, ich dziedzczenia nie można dokładnie zaplanować - można kojarząc odpowiednie pary wziąć pod uwagę prawdopodobieństwo i mieć przekonanie że w potomstwie ujawnią się oczekiwane cechy.

Kiedy kojarzymy gołębie, które odziedziczyły czysto czerwień dominującą, z tymi dziedziczącymi czysto kolor niebieski to wg pierwszego prawa Mendla całe potomstwo tej pary będzie jednolicie czerwone. Gdy kojarzyć będziemy dalej potomstwo, w kolejnym lęgu będziemy mieć trzy gołębie czerwone i jednego niebieskiego. Dziedziczenie dominującej czerwieni związane będzie z płcią. Oznacza to w pokoleniu F2 będzie 50% czerwonych samców, 25% czerwonych samic i 25% samic niebieskich. Jeśli do dalszej hodowli wykorzystamy czerwone samice, to ich bezpośrednie czerwone potomstwo będzie płci męskiej.

Budowa gołębia uwarunkowana dziedzicznie charakteryzująca go struktura, wyraża się w cechach fizycznych np: w budowie ciała, typie, kolorze i sposobie dystrybucji kolorów. Jest Ona dziedzicznie związana z funkcjonlnością organów, wytrzymałością, zdolnością i szybkością rekacji na bodźce, temperamentem i zachowaniem ptaka w otaczającej go rzeczywistości. Budowę gołębia można jedynie zmienić poprzez zmiany genetyczne zastosowane w hodowli. Kondycja ptaka to jego stan fizyczny w danej chwili - wpływają na nią np: odżywianie, ilość światła związana z porą roku, popęd płciowy, choroby, obciążenia organizmu i przeżycia psychiczne. Kiedy gołąb jest zbyt chudy, ma postrzępione lub brudne pióra, jest w kiepskiej kondycji - to przyczyny takiego stanu mogą być różne. Może ptak za mało jadł, może został zaatakowany przez pasożyty wewnętrzne (rząsistki robaki kokcydia lub heksamity) bądź zewnętrzne (kleszce, wszoły, roztocza).

U wszystkich gołębi masa zmniejsza się w okresie karmienia włąsnych młodych. Zmiany w otoczeniu - takie jak przeniesienie do jednego gołębnika, dołączenie do nowego stada, długo trwające zaloty większej grupy samców i brak spokoju podczas wystaw wpływa na zaburzenie, nawet w niewielkim stopniu, kondycji gołębia.